KÜTÜPHANEMİZİN TARİHÇESİ
Osmanlı’ da 19. Yüzyılın ilk yarısında yetişmiş önemli devlet ve siyaset adamlarından biri olan Kilisli Mehmed Emin Vahid Paşa; Reisü’l-küttab iken azledilerek Kütahya’da bulunduğu 1810 –1812 yılları arasında, vakfiyesini de kendi el yazması ile yazdığı bu kütüphaneyi kurmuş ve hafız-ı kütüblüğüne Fikri Abdülbaki ve Mehmet Efendileri getirerek 1812 yılında bu kütüphaneyi.halkın.hizmetine.açmıştır.
Kütüphanenin ilk kuruluş yeri; Kütahya Ulu (Yıldırım Bayezit) Caminin son cemaat yerinin girişe göre sağ taraftaki merdivenle çıkılan , günümüzde Ulu Camii Yaşatma Derneği odası olarak kullanılan küçük bir odasıdır. Vahid Paşa, Kütahya' dan ayrıldıktan sonra da kurduğu kütüphanesine yardımlarını sürdürmüş, Halep ve İstanbul' dan kitaplar göndermiştir. Kuruluş kataloğunda 900 kitabı bulunan kütüphane, kısa sürede 1200 cilde ulaşmış, Mevlevihane ve Molla Bey kitaplıklarının da ilavesi ile bu daha da artmıştır. Daha sonra kapanan Mollabey Kütüphanesi ile Kütahya Mevlevihanesi’nin el yazmaları da bu koleksiyona dahil edilmiştir.
1932 yılına kadar Ulu Camiinde faaliyetine devam etmiş, 1932 tarihinden sonra Vali Nusret Bey zamanında günümüzde halen Çini Müzesi olarak kullanılan Germiyan Dönemi İmaret binası Vahid Paşa Kütüphanesi olarak kullanılmıştır. Binanın rutubet alması nedeniyle bir dönem tarihi el yazma ve eski harfli basma kitaplar harap olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır.
Zaman içinde okuyucu sayısının ve kitap varlığının artması ile 1981 yılında Kütahya İl Özel İdaresince yaptırılan, Fuat Paşa Caddesinde Eski Hükümet Konağı bitişiğinde bir apartmanın 4.katına taşınmış bir süre sonra ise İstasyon caddesindeki şimdiki Öğretmen Evi’nin 1. katına taşınarak.2001.yılına.kadar.burada.hizmet.vermiştir.
2001 yılı Şubat ayında Ali Paşa Mah. eski Maliye binasının 3. katına (Türk Telekom binasının yanındaki Menderes İşhanı binası) taşınmıştır. Vahid Paşa İl Halk Kütüphanesi’nin Yazma Eserler Bölümü binanın 3.katında 70 m2’lik bir alanda Yazma Eserler Odası oluşturulmuştur.
30.12.2010 tarihinde TC.Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı’nın kurulmasıyla başkanlığa bağlı olarak Kütahya ilimizde de Vahid Paşa İl Halk Kütüphanesinden ayrı olarak “ Vahid Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Müdürlüğü” kurulmuştur. 2 Yıl kadar kendine ait bir binası olmadan İl Halk Kütüphanesinin 3.katında 70 m.lik bir alanda hizmetini sürdürmeye çalışan kütüphanemiz, uzun hizmet binası arayışları ve girişimler sonucu Ali Paşa Mah. Lise Cad.No.2’deki toplam 1500 m2’lik 2 katlı Kütahya İl Özel İdaresi eski hizmet binası müdürlüğümüze yeni hizmet binası olarak tahsis edilmiştir. Binanın gerekli bakım onarımı, ayrı ayrı yazma-basma eser depoları, kurs-okuyucu ,sergi salonları ve 224 kişilik konferans salonu, ferah personel odaları ile tanzim ve teşrifatı Kurum Başkanlığımızca yaptırılarak 05.10.2015 tarihinde, kendine yakışan bu yeni hizmet binasına taşınmıştır.
2015 ‘te Vahid Paşa İl Halk Kütüphanesinden 3242 cilt el yazma ve 6771 adet Nadir Matbu eser varlığı ile ayrılan Kütüphanemizin eser varlığı başta Eskişehir İl Halk Kütüphanesi Nadir matbu eserleri olmak üzere, Kütahya Müzesi, Uşak Müzesi, Kütahya Mrk. İmam-Hatip Lisesinde bulunan nadir eserlerin devir alınması ve halktan gelen bağışlarla birlikte 3286 cilt El Yazma ve 11.153 adedi Nadir Basma Kitap olmak üzere toplam 14.439 adete ulaşmış olup bu eserlerin tasnifi devam etmektedir. Tanınmaya başlayan kütüphanemizin eser varlığı her geçen yıl gerek kamu-kurum kuruluşlarından gerekse halktan ve özel kuruluşlardan gelen bağışlarla artmaya devam etmektedir.